Download Kurdish Fonts : Ali-Web - Ali-K-Alwand - Ali-K-Sahifa -Unikurd

HOME

 

 

 

 


 
برِياريَكى حكومةتء ثرسياريَك بؤ يةكيَتيى زانايان

فاضل قةرةداغي
رؤذنامةى كؤمةلَ ذمارة (143) شةممة 25/شعبان/1425 كؤضى ــ 9/10/2004 زاينى، ل5

دةمةويَ باسى كاريَك بكةم يةكةم جارة لةم ولآتةدا بكريَتء لةثالَ ئةو باسةشدا طومان بخةمة حيكمةتى دةسةلآتء بة ثرسياريَك لة يةكيَتيى زانايان (سليَمانى) شتيَكى عةمةلى بخةمةرِوو.
كارةكة فةرمانيَكى حكومةتى هةريَمة كة دةبيَت ئافرةت بةبيَ لةضك ويَنة بؤ ثيَناسء كاروبارى حكومةت بطريَت (ئةمة لة حكومةتى سليَمانىءلة هةوليَردا ئةمة نيية). ئةطةر باسى ضؤنيَتيى ضةسثاندنى ئةو برِيارةش بكةين بةلاى كةمةوة نموونةى يةكيَك لة دةزطاكانمان لةبةر دةستة ويَنةي ئافرةتيَكى سةرداثؤشراوى تةسليم كرابوو كةضى وةلآمى ئةو دةزطاية زةربيَكى ثرِ لة رِق بة قةلَةميَكى ثرِ لة قين لة ويَنةى ئةو ئافرةتة.درا بوو. دلَنياشم هاوولآتيي زؤر هةن ضيرؤكى لةم جؤرةيان هةية. ثرسيارةكةشم ئارِاستةى سكرتاريةتى يةكيَتيى زانايان (سليَمانى) دةكةمء ضاوةرِيَى فةتوايةكم ليَيان. ثرسياريش ئارِاستةى ريَكخراوةكانى ذنان ناكةم ضونكة ئةوان لة ئاست زولَم لة ئافرةتى داثؤشراو هةميشة بيَدةنطنء ئةو ئازادييةى ئةوان دةيانةويَت ئازادييةكة بؤ جؤريَكى تايبةتى ئافرةتان، هةروةها ئارِاستةى ئةوانةشم نةكردووة كة بة باسى ئازاديى بيرورِاو ئازاديى ثؤشاك طويَيان كاس كردووين ضونكة ئةوانيش لة هةمان بابةتن.

ثرسيارةكة كة لة يةكيَتيى زانايانى دةكةم ئةوةية: ئايا جائيزة دةسةلآت برِيارى وا بدات لةكاتيَكدا خودا لة ئايةتيَكى ئاشكراى قورئاندا فةرمانى داوة ئافرةت خؤى داثؤشيَت؟ ئةو وةلآمةشم ناويَت كة دةلَيَت ئةمة لة حالَةتى زةروورةتدا جائيزة ضونكة ئيَمة لة فةرِةنسادا ناذين تا بلَيَين موسلَمانان كةمايةتينء طةلى فةرةنسا كافرةو ياساى خؤى جيَبةجيَ دةكات (بةلآم دةولَةتةكةى ئةويش لةم مةسةلةيدا دذى ئةو ئازاديية دةوةستيَ كة ئيدديعاى دةكات). هةمووش دةزانين كورد ميللةتيَكى موسلَمانةو ئةو ئافرةتانةى خؤيان داثؤشيوة لةذماردن نايةن و ئةوانة مةرج نيية ئيسلامي بن بةلَكو تةنانةت ئيسلامييةكان كةمايةتين لةضاو ئةو ذمارةية. وةلآمى: "ناضارين لةم برِيارة بيَدةنط بين" ديسان لة ئيَوة قبوولَ نيية ضونكة ئيَوة بةشيَكن لةم حكومةتةى كوردستان بؤية دةتوانن بلَيَن نةخيَرو برِيارى وا بةتالَ بكةنةوة. خؤ ئةطةر هةر سوورن لةسةر ئةوةى دةسةلآت طويَتان بؤ ناطريَت لةو شتانةى ثةيوةندييان بة ئاينةوة هةية ئةو كاتة حوكميَكى خراث بةسةر خؤشتانء دةسةلآتيش دةدةن

هةروةها ثيَويست بة ثاساو هيَنانةوة بؤ ئةو برِيارة ناكات ضونكة برِياريَكة هيض ثاساويَكى نييةوبةثالَ سةلماندنى رِق و كينة بةرامبةر حيجاب شتيَكى تر دةسةلميَنيَت ئةويش كة برِياريَكى حةكيم نيية. با بشزانين بؤضى: تةنها ثاساويَك ئةو برِيارة هةيبيَت مةسةلة ئةمنييةكةية بةلآم تةماشا بكةن ضؤن مةسةلةى ئةمنى وا دةخوازيَت نةك تةنها برِيارى وا نةدريَت بةلَكو ثيَضةوانةى ئةم برِيارة بسةثيَنريَت. ثاساوةكة ئةوةية دةبيَت ئةو ئافرةتة باش بناسريَتةوة (ئةمةش بةهانةيةكى سةيرة ضونكة ئايا ئةطةر قذى دةرنةكةويَت كةس بة دةموضاو نايناسيَتةوة؟). با واش دابنيَين ئةو ئافرةتة داثؤشراوة نيازيَتى كاريَكى توندوتيذي ئةنجام بدات يان نامةو هةوالَء ثارة..تاد بطةيةنيَت بة "تيرؤريستان" يان جاسووسييان بؤ بكات . ئيَستا ئافرةتة سةرداثؤشراوةكة بة سةرى رِووتى ويَنةى لة ثيَناسةكة دراوةو ئةو ئافرةتة نيازيَتى يةكيَك لةو ئيشانةى سةرةوة بكات. ئافرةتةكة سووكوباريك لة بازطةدا يان لة ثرسطةدا لةضكى خؤى فرِيَدةدات، واتة ضؤن لة ثيَناسةكةدا ويَنةكةى هةية وةهاش لةبةردةم ثاسةوانةكاندا دةردةكةويَت ئةوانيش تيَر سةيرى دةكةنء تيَر سميَلَيانى بؤ بادةدةن تا ئةو لةحزةيةى ئةو تؤزيان بةبادا دةبات، بةم جؤرةش ئةو برِيارة بوو بة نةطبةتى بؤ ثاريَزةرانى ئةمنء ئاسايش. جطة لةم زيانةو هةرضةندة لة سةددا يةك شتى وا رِوودةدات بةلآم ئاكامةكةى لةوة خراثتر دةبيَت ضونكة ئةو كاتة طومان لة هةموو ئافرةتيَكى سةررِووت دةكريَتء ئةطةر لة سالَيَكدا يةك رؤذ ئةمة رِووبدات باقى سيَ سةدو شةستء ضوار رؤذةكةى تر ئافرةتانى سفوور تووشى نارِةحةتىو طومانء ثشكنين دةبن.

ئةطةر ئةو برِيارة نةبيَتء ئافرةت بؤى هةبيَت بةلةضكةوة ثيَناسى هةبيَت ئةو كاتة ثيَويستة لة بازطةكاندا هةر وا بميَنيَتةوة دةنا ضةكدارانى بازطةكة يان ئةوانةى ثرسطة دةكةونة طومان ليَىء دةلَيَن بؤضى لةثيَناسدا سةرت داثؤشراوة كةضى ئيَستا سةرت رِووتة؟ بةم جؤرة ئةطةر ثاساوى برِيارةكة لايةنى ئةمنى بيَت ثيَويستة ئةو ئافرةتةى لةضك بةسةرة ويَنةيةكى ليَ قبوولَ نةكريت تيَيدا قذى بةدةرةوة بيَت.. ئةطةر حيكمةت هةبيَت ثيَويستة برِيارى وا بدريَت بةلآم برِوام ثيَ بكةن، خؤشتان باش دةزاننء سويَندتان ناويَت، لة كوردستاندا ضةندين برِيار دراون حيكمةت ثيَضةوانةكةيان دةخوازيَت. ئةمةش ئةو رِاستيية ساكارةية كة دةلَيَت: رِقء كينة عةقلَ ثةك دةخات (تةماعيش لة حالَةتةكانى تردا).

بةلَطةيةكى طةورةتر لةسةر نةبوونى حيكمةت لةم جؤرة برِيارانة وةزعى ئيَستاى كوردستانة. هةموومان دةزانين ئةمرِؤ دوذمنى كورد لة جاران زياترن، زؤربةشمان دةزانين كة تةنها ثةناطةيةكى ماددى بؤ كورد مابيَتةوة ئةمةريكاية. زؤريش هةن دةرك بةو مةترسيية دةكةن ئةطةر هاتء ئةمةريكا ثاشةكةشةى لة عيراق كرد. بيَطومان زؤريشن ئةوانةى خؤيان دةخةلَةتيَننء وا دةزانن ئةمةريكا تا هةتا هةتا دةميَنيَتةوة. كورد ئةمرِؤ لةناو دورطةيةكى بضووكداية ضواردةورى هةمووى بوركانةو دةكولَيَت. سياسةتى حةكيمانةش ئةوةية دوذمنةكان كةمتر بكةينةوة بةلآم كوا حيكمةت لةوةى دةكريَتء دةوتريَت؟ دةبيَت بةلاى كةمةوة رِقء كينةى عةرةب ء توركمان كةم بكريَتةوة (بيَ ئاورِدانةوة لةوةى خةتاى كيَ بووة ضونكة دوارِؤذ مةترسييةكةية نةك رابوردوو) ئةويش بواريَك بميَنيَتةوة بؤ ئةو رؤذةى ئةمةريكا كورد بة تةنيا بة جيَ دةهيَلَيَت، خؤ ئةطةر سةنةديَكتان لة ئةمةريكاوة هةية كة قةت ثشتى كورد بةرنادات دةتوانن تةنانةت بة دةستى خؤتان عةرةب بكوذن بةلآم ديارة شتى وا نيية. ئةو رؤذةش ئةمةريكا كورد جيَبهيَلَيَت كارةساتيَك رِوو دةكاتة كوردستان كة تا ئيَستا بةخؤيةوة نةديوةو يةكةم كةس دةبنة قوربانى كوردةكانى كةركووكء خانةقين و مووسلَ.

بةكورتى ئةم قؤناغة بؤ كورد هيَندة ثرِ مةترسيية كة ثيَويستة بزانيَت ضؤن هةنطاو بؤ ثيَشةوة بةريَت، بةلاى كةمةوة كاتيَك مامةلَة لةطةلَ ناوةرِاست و باشوورى عيراقدا دةكريَت "شتيَكى تيا بهيَلَيَريَتةوة". بةهةرحالَ حةز دةكةم ئةو مةترسييةى كة خؤى بؤ كورد حةشار داوة بةلآم زؤربةى كورد ليَي بيَئاطان هةلَبطرم بؤ بابةتيَكى تر. تا ئةو كاتةش رِةنطة ئةو ئاماذةيةى رامسفيلَد بؤ ثاشةكشة لة عيراق (كة يةكةم ئاماذةية لةم جؤرة بةرثرسيَكى ئةمةريكى بيكات) هيَندة دووبارة بيَتةوة كة بتوانم باشتر ويَنةى ئةو مةترسيية بكيَشم.

سياسييةكانمان ئاوا رؤذ لةدواى رؤذ دوذمنمان بؤ زياد دةكةن كةضى هيَندة بيَباكنء بةوة ناوةستنء تةنانةت كوردى خؤمان دةكةنة دوذمنى يةكتر. شويَنى ئةوةش نيية ليَرةدا نموونة لةسةر كارطةى دروستكردنى دوذمنى ناوخؤ بيَنمةوةو لة سنوورى ثرسيارةكةى خؤم لة يةكيَتيى زانايان دةوةستم و دةلَيَم: دةيان هةزار ئافرةتى داثؤشراو هةن كة نةخؤيانء نة كةسوكاريان بةم برِيارة رازي نينء بة سووكايةتيكردن و بيَدينيى دةزاننء ئةو خةلَكةتان رِق ئةستوورتر كرد.. ئةى دواى ئةوة زةوى هةر بة تةختى دةميَنيَتةوة؟

ئةوة دلَى خؤتان خؤش كردو ويَنةى لةضك بةسةرتان لة ثيَناسدا نةهيَشت وةك ضؤن ثيَشتر تا حةددى نةهيَشتن لة كةنالَة ئاسمانييةكةدا كةمتان كردةوة. وا بؤتان ضووة سةرو نةتانهيَشت مامؤستاى ئافرةت جبة بكاتة بةرو ثيَتان كردن بة كراسء تةنوورة (ضةنديش زانست لة قوتابخانةكاندا بةم برِيارة ثيَشدةكةويَت.. وةلآمةكةى لاى "ثسثؤرِان"ى ثةروةردةية)،وا هةموو ئةمانةو لةوةش زياترتان كرد.. ئايا قةناعةتتان بة ضةند ئافرةت كرد كة ئيشى باشتان بؤ كردوون؟ تا دةتوانن بذميَرن بةلآم هةروةها ئةو ئافرةتانةش بذميَرن كة توورِةتان كردوونء ذمارةكةيان بدةن لة ثيَنج تا دة ئينجا بزانن ضةند كةستان كردؤتة دوذمن لةم دورطةيةى بة بوركان دةورةدراوة. ئةمة رِوو دةكةمة ئيَوةى دةسةلآت، ثرسيارةكةشم بؤ يةكيَتيى زانايان هةر ماوة: ئايا بةثيَى شةرعى ئيسلام دةسةلآت بؤى هةية ئةو برِيارة بسةثيَنيَت؟ ئةطةر كرديشى حوكمةكةى ضيية؟