عةلمانييةت وثاساو هيَنانةوة بؤ طةندةلَى
فاضل
قةرةداغى
رِؤذنامةى ريَطاى يةكبوون ، ذمارة 66، 12/6/2000،ل 5
هةر كؤمةلَطةيةك ذمارةيةك بةها باوى هةية كة دةرضوون
ليَيان و موخالفة كردنى ئاشكرايان مرؤظ رووبةرِووى نارِةزاييةكى كؤمةلآيةتى
دةكات ئةوةش ئةطةر ئاكامى ياسايي نةضيَتة ثالَ ئةو نارِةزايية. هةر
كاتيَكيش هةولَ بؤ طؤرِينى ئةو بةهايانة بدريَت هةولَيَكى هاوكات بؤ
بةشةرعيكردنى ئةو طؤرِينة دةدريَت.
بةشةرعيكردنى ئةو شتةى تا دويَنىَ جيَطةى نارِةزايي بوو
بريتيية لة باسكردنى ئاشكراي شتةكة و ثيَبةخشينى ناوى جوانتر و حالَ دةطاتة
راددةى ثيَدانى شةرعييةتى ياسايي. تا كؤمةلَطةش زياتر رووةو طةندةلَى بضيَت
بازنةى شتة قةدةغة كراوةكانى دويَنىَ و ريَطةثيَدراوةكانى ئةمرِؤ فراوانتر
دةبيَت.
عةلمانييةت مةنزومةى بةهاى تايبةتى خؤى هةية كة
سةرضاوةى لة بةها ئاسمانييةكانةوة نةطرتووة بةلَكو مؤركيَكى زالَى شويَنى
دياريكراو زةمةنى دةستنيشان كراوى بةسةرةوة ديارة بطرة هةلَقولآوى ئةو
شويَن و كاتةشة مةنزومةيةكى بةهاى واش كة سةرضاوةيةكى ئاسمانى بىَ خةوشى
نةبيَت ناتوانيَت لة نيَوان (نةطؤرِ) و (طؤرِاو) جيا بكاتةوة و تواناى نيية
نرخيَكى راستةقينة بؤ نةطؤرِةكان دابنيَت. مادةم بةو تيَرِوانينة هةموو
شتيَك دةطؤرِيَت و بةهاكانيش لةمةوة قابلى طؤرِانن كةواتة هيض بةهايةك نيية
بتوانيَت خؤى لة هةموو شويَن و كاتيَكدا بسةلميَنيَت و هةر كاتيَك
عةلمانييةت بيةويَت بةرةهايي باس لةهةر بةهايةك بكات دوو ضارى نارِيَكى
لةناو خودى خؤيدا دةبيَت.
تيَروانينى دروست بؤ بةهاكان ئةوةية كة ئةمانة دوو بةشن
: (نةطؤرِ) و (طؤرِاو)، رةهاو نسبي، هةميشةيي و كاتى بةلآم تةنها ئاينى
ئاسمانيية كة دةتوانيَت ئةم جووتانة ثيَكةوة طريَبدات بىَ ئةوةى تووشي
نارِيَكى بيَت.
ئةطةر فةرمانة ئةخلاقييةكان وةكو نموونة باس بكةين و
يةكيَكيان بة تايبةتى وةربطرين كة فةرمانى (دزى مةكة)يةو ليَي وردبينةوة
دةبينين ثاساوى ياساغ كردنى تاوانى دزى لةلايةن ئاينة ئاسمانييةكانةوة روون
و ئاشكراية. خودايةك هةية ئةمةى حةرام كردووة و بؤية حةراميَتييةكةى هةر
دةميَنيَت، بةلآم مةنزومةى بةهاى عةلمانى ناتوانيَت فةرمانيَكى وا لة خؤ
بطريَت بيَ ئةوةى خؤى تووشي ناريَكي نةكات. عةلمانييةت بؤ ثاساو هيَنانةوة
بؤ ئةم فةرمانة ناضارى ئةو تةفسيرة دةبيَت كة دزى كردن تةعدا كردنة لة
مولَكايةتى كةسانى تر. دةكريَت ئةمة بة دريَذايي هةزاران سالَ خؤى
بسةلميَنيَت و سةلماندوويةتى بةلآم تؤ بلَيَيت رؤذيَك نةيةت ئةو دزى كردنة
نةبيَتة مايةى شانازى و سةلماندنى ليَهاتوويي و فةرمانةكة هيض نرخيَكى
نةميَنيَت؟
ئةوةى تا ئيَستا ويستوومة بيلَيَم ئةوةية كة بةهاو
ثيَوانةو ئةخلاقى عةلمانى (شويَن) و (كات) دةستنيشانيان دةكةن بةلآم شويَن
و كات بوونةوةريَكى بةرجةستة نين بؤية راستترة ئةطةر بلَيَين كة مرؤظ
طؤرِان بةسةر ئةو بةهايانة دةهيَنيَت، ئةو مرؤظةش بةدواى ثاساو بؤ ئةو
طؤرِانة دةطةرِيَت.
نزيكترين نموونة لة خؤمانةوة جةنطى ناوخؤى كوردستانة كة
بة ثيَى ثيَوانةكانى كوردايةتى ئيدانة دةكريَت بةلآم حالَى جةنطةكة بؤي
هةية بطاتة ئةوةى بة جةنطيَكى ثيرؤز بزانريَت. تا ئةمرِؤ جاروبار جةنطى ناو
خؤ لة لايةن دوو حزبةكة شةرِةكةرةكةوة ئيدانة دةكريَت بةلاَم ئةطةر شةرِ
رووبدات و بةردةوام بيَت و راطةياندن لةسةر ناشيرين كردنى بةرامبةر
بةردةوام بيَت ئيدانة كردنى جةنطى ناوخؤ لةمةودوا بة ضاوى طومانةوة تةماشا
دةكريَت و هةلَويَستى رةخنةطرانة مةوقيعةكانى خؤى دةدؤرِيَنيَت و
ثاساوةكانى جةنط بةرز دةبنةوة.
بواريَكى ترى ئةخلاقى ثةيوةنديية جنسيية نارِةواكانة كة
سةردةميَك بوو لة رؤذئاوا بةو وةسفةى (نارِةوا) دةناسرا و ئةمرِؤ بووةتة
ثةيوةندى رةوا. لة كؤنةوة ثةيوةندييةكة زيناى ثيَ دةوترا، ئةو ناوة ثاشان
نةما و بووة ثةيوةندى جنسيية ناشةرعى و ثاشانتر وشةى ناشةرعى جيَطةى بؤ
نةما. لة لايةكى ترةوة ثةيوةندى نيَوان نيَرةكان بةتةنيا يان نيَوان
ميَيةكان بةتةنيا ناوى شياوى خؤى هةبوو بةلآم دوايي ناويَكى (زانستى)ى ثىَ
بةخشرا ئةويش
(شذوذ)ى
جنسي بةلآم ئةمرِؤ ئةم
(شذوذ)
ئةوةندة باوة لة
رؤذئاوادا كة بؤتة (ئةسلَ)يَك لة ئةسلَةكان و ضيتر ثيَى ناوترىَ
(شذوذ)
ضونكة وشةى (شاذ)
ثيَضةوانةى وشةى (ئاسايي)ية. نيَر بازى كاريَكى ئاسايية بؤية نابيَت ناوى
(شذوذ)ى
لىَ بنريَت. هةر لةم بارةيةوة جاريَكيان لة كةنالَى (الجزيرة)دا
دكتؤريَكى موسلَمان لة فةرِةنسا بة تةلةفؤن موداخةلةى لة بةرنامةيةكدا كرد
و وتى وشةى (شذوذ)
لة كتيَبة ثزيشكييةكانى فةرةنسا دا لابراوة.
ئةطةر بشطةرِيَينةوة كوردستان ثاساو هيَنانةوة و ناو
طؤرِين و ويَنةجوانكردنى هاو شيَوة دةبينين. بةزينا دةوتريَت ئازاديي جنسي،
قةدةغةكردنى مةشروب بة ثيَشيَلكارى مافى مةدةنى (!) ناودةنريَت و ئةو
ثؤشاكةى كة كةميَك لة لةشي ئافرةت دةثؤشيَت بة جلى مةدةنى (!!) ناو
دةبريَت، حجاب هيَماى دواكةوتنة، قةدةغةكردنيشى خزمةتة بة ئافرةت،
تيَكةلآوى ثياوو ئافرةت شارستانيية، درؤ دةكريَت و ناوى سياسةتى لىَ
دةنريَت، سامانى ميللةت رةوانةى بانكةكانى دةرةوة دةكريَت و ئةمة بة ( استثمار)
ناو دةبريَت، 1% ى داهاتت لىَ دةسةنريَت (ئةطةر خاوةنى داهات بويت )و ناوى
باجى لىَ دةنريَت بةلآم بة ناوة رةسمي و ياساييةكةى باجةوة دةترِوتيَننةوة
و خويَنت دةمذن و نابىَ هيضى تيَدا بيَت ضونكة هةر باجةو خزمةتة بة حكومةتى
طةل.
ئةطةر عةلمانييةت دةسةلآتى خؤى زياتر بسةثيَنيَت و
بةهاكانى خؤى فةرز بكات دةبيَت ضاوةرِيَى طؤرِينى زؤربةى زاراوةكانى ئةمرِؤ
و جوانكردنى ئةو كارانةى بةناشيرينيان دةزانين و ضاوةرِيَى قيَزةون كردنى
وشة ثاك و ثيرؤزةكانى ئيَستامان بين.
دةلَيَن دنيا دةطؤرِيَت و هيض لة جيَطةى خؤيدا
ناميَنيَت بؤية ئاسايية ئةوةى ئةمرِؤ بةكارى خراثي بزانين سبةينيَ لاى
خةلَك ئاسايي دةبيَت بةلام دنيا كيَية ئةطةر خؤمان نةبين؟ راستر و درووست
ترة ئةطةر بلَيَين مرؤظ طةندةلَتر دةبيَت و بؤ ئةم طةندةلَيية دةكةويَتة
ثاساو هيَنانةوة و شةرعييةت ثيَدان، عةلمانييةت ئاوى بؤ ئةمة رِشتووة و
نةوة داماوةكانى داهاتوو ناضارن ثيَي تيَبخةن .
عةلمانييةت طةندةلَيي لىَ دةزيَت، ئةويش ناوى جوانى بؤ
دةدؤزيَتةوة و ثاساو بؤ وجودى دةهيَنيَتةوة، ئةطةر لة ساتى لةدايك بوونى
ئةو طةندةلَيةش نةبيَت ئةوا لة رؤذانى لاويَتى و طةورة بوونيدا.
|